Meslek hastalıkları ve iş kazaları, iş sağlığı ve güvenliğinin (İSG) ardıl göstergeleridir. Belli alanlardaki kümelenmeler, İSG politikalarının bu noktalarda başarısız olduğunu göstermektedir. Meslek hastalıkları polikliniğine başvuran pnömokonyoz olguları arasında aynı refrakter beton fabrikasında bir kümelenme tespit edildi. Bu küçük ölçekli işletmede (KÖİ) çalışan toplam 22 mavi yakalı çalışanın 12'si (%54,5) pnömokonyoz tanısıyla takip ediliyordu. Bu KÖİ'de ilk olgu 2017 yılında tespit edilmiş ve iş yeri denetimlerinin ardından düzenli sağlık gözetimi başlatılmıştı. Maruz kalım süresi 4-22 yıl arasında değişmekle birlikte ortalama 8,5 yıldı. İzlemde (ortalama 3,5 yıl) her 3 olgudan 2'sinde progresyon saptandı. Özetle, bu işletmedeki mavi yakalı çalışanların pnömokonyoz olma olasılığı, işe başladıkları gün havaya attıkları paranın yazı ya da tura gelme olasılığından daha yüksekti. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde KÖİ'lerde İSG açısından daha ciddi sorunlar yaşanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kümelenme, meslek hastalığı, iş sağlığı ve güvenli-ği, pnömokonyoz, küçük işletme.Occupational diseases and accidents are lagging indicators of occupational health and safety (OHS), and clustering in certain areas suggests that OHS policies have failed in this regard. A cluster of pneumoconiosis cases employed at a refractory concrete factory was noted among those admitted to an occupational disease clinic, with 12 of the total 22 blue-collar workers (54.5%) employed by the small-scale enterprise (SSE) being followed up with a diagnosis of pneumoconiosis. The first case in the SSE was detected in 2017 and regular health audits were initiated following workplace inspections. The median exposure time was 8.5 years, with a range of 4–22 years. During follow-up, one-third of the cases progressed (median 3.5 years). To summarize, the probability of a blue-collar worker in the SSE developing pneumoconiosis is greater than the chance of a coin landing on either heads or tails when they first start their job. Workers in developing countries in particular are more prone to problems related to OHS, particularly in SSEs
Keywords: Clustering, occupational disease, occupational health and safety, pneumoconiosis, small scale enterprise.